Hỏi:

Cháu rất năm nay 27 tuổi, hàng tháng vẫn có kinh đều nhưng gần đây những ngày có kinh cháu cảm thấy rất mệt mỏi và máu ra nhiều, chu kỳ kinh cũng thường kéo dài, ... Cháu được bạn bè giới thiệu "Trà thiên đông" dùng cho người kinh nguyệt quá nhiều. Vậy xin "Mỹ phẩm từ thiên nhiên" cho biết Thiên đông là quả hay củ và có thể tìm mua ở đâu?

Đinh Thanh Th., Bắc Mê, Hà Giang

Đáp:

Thiên môn

"Thiên đông" là một tên gọi khác (dị danh) của vị thuốc "Thiên môn đông" - còn gọi là "thiên môn", "minh thiên đông", ...

Vị thuốc "thiên đông" là rễ củ của cây "thiên môn đông", người Kinh thường gọi là cây "tóc tiên leo", người Thái gọi là "co sin sương", người Mèo gọi là "sùa sú tung".

Cây thiên môn đông là loại dây leo sống lâu năm, thân có nhiều cành 3 cạnh; lá rất nhỏ trông như vẩy; hoa trắng nhỏ mọc ở kẽ lá; quả tròn mọng, khi chín màu đỏ; rễ chùm, củ hình thoi mẫm bên trong có lõi nhỏ.

Cháu có thể tự đi kiếm thiên đông hoặc mua ở các cửa hàng Đông Nam dược. Cây mọc hoang nhiều nơi, hay gặp ở núi đá, ở Hà Giang cũng có rất nhiều.

Theo Đông y: Thiên đông có vị ngọt đắng, tính rất lạnh (đại hàn). Có tác dụng thanh phế giáng hỏa (mát phế, hạ hỏa), bổ âm, nhuận táo (chống khô háo). Thường dùng chữa "âm hư phát nhiệt" (sốt do âm hư), tiêu khát (đái tháo đường), ho, thổ huyết, ...

Có thể sử dụng chữa kinh huyết quá nhiều, tuy nhiên thiên đông là vị thuốc có tính "đại hàn" nên chỉ thích ứng với chứng kinh nguyệt quá nhiều thể "huyết nhiệt"; với các triệu chứng như kinh huyết quá nhiều hoặc thời gian hành kinh kéo dài, sắc huyết đỏ thẫm hoặc tím, chất huyết dính hoặc vón cục, kèm theo lưng, bụng trướng đau, mặt đỏ, miệng khát, tiểu tiện vàng, đại tiện táo, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch đập mạnh.

Còn với thể "khí hư", với các triệu chứng như kinh nguyệt quá nhiều, sắc huyết nhợt, chất huyết lỏng loãng, kèm theo những biểu hiện như hoa mắt, chóng mặt, trống ngực, sắc mặt nhợt nhạt, mệt mỏi, kém ăn, chất lưỡi nhợt, rêu trắng mỏng, mạch đập yếu, ... thì không nên dùng.

Lương y HUYÊN THẢO