Hỏi:

Sả là cây gia vị rất quen thuộc và cũng là một vị thuốc Nam. Tuy nhiên, ngoài tác dụng kích thích ăn ngon củ sả có những tính năng, tác dụng thế nào? Có thể sử dụng để chữa trị những loại bệnh gì? Cách sử dụng cụ thể thế nào, thì tôi chưa nắm vững. Rất mong "Thuốc vườn nhà" quan tâm, giới thiệu cho biết.

Nguyễn Quyết Thắng, Thanh Hà, Hải Dương

Đáp:

Sả

Theo Đông y:

    - Củ sả: Có vị cay, tính ấm, không độc; có tác dụng làm ra mồ hôi để giải cảm, ấm bụng, chống nôn, trừ đầy bụng, ỉa chảy, nôn mửa, lợi tiểu tiêu phù; còn có tác dụng thông tiểu tiện, ra mồ hôi, chữa cảm sốt; dùng ngoài tẩy uế sát trùng.

    - Tinh dầu sả: Dùng làm thuốc giúp tiêu hóa, xoa ngoài chống cúm và phòng bệnh truyền nhiễm; còn dùng để đuổi muỗi, dùng trong công nghiệp chất thơm, làm nước hoa, xà phòng thơm, ...

    - Lá sả: Dùng pha nước uống cho mát và tiêu.

Liều dùng: Ngày dùng 15-30g củ sả hay lá sả dưới dạng thuốc sắc hay nấu nước xông.

"Thuốc vườn nhà" xin giới thiệu cách sử dụng cây sả để chữa một số bệnh thường gặp:

    (1) Ôn trung kiện tỳ (tăng cường tiêu hóa): Củ sả 10g, hoắc hương 12g, vỏ quít 12g, tử tô 12g, gừng khô 8g, gừng tươi 8g; nước 400ml, sắc lấy 200ml, người lớn uống hết 1 lần, trẻ nhỏ tùy tuổi chia 3-4 lần uống trong ngày.

    (2) Chữa thương thực: Củ sả 8g, hoắc hương 12g, vỏ quít 12g, vỏ rụt 12g, gừng tươi 12g, hạt củ cải (sao vàng) 12g, sa nhân 6g; nước 400ml, sắc lấy 200ml, người lớn chia 2 lần uống trong ngày, trẻ nhỏ tùy tuổi chia 3-4 lần uống trong ngày. Dùng chữa thương thực với những chứng trạng như bụng đầy, biếng ăn, ợ hăng, ợ chua, nôn ra chất có mùi chua khắm, rêu lưỡi cáu vàng, mạch hoạt.

    (3) Chữa đau dạ dày: Dùng cây sả tươi 30-45g, sắc nước uống trong ngày.

    (4) Chữa thủy tả (ỉa chảy ra toàn nước): Dùng sả 20g, sao với 1 nắm gạo, sau đó đổ nước vào sắc uống.

    (5) Chữa phong thấp toàn thân đau nhức: Dùng sả 300g, nấu nước tắm.

    (6) Chữa hai chân bỗng dưng phù nề, tiểu tiện ít: Dùng sả 20g, cỏ xước 15g, rễ cỏ tranh (hoặc mã đề) 15g; sắc nước uống trong ngày.

    (7) Chữa đòn ngã tổn thương: Dùng cây sả tươi 30-45g, sắc nước, thêm chút rượu vào uống.

Lương y HƯ ĐAN