Hỏi:
Tôi nghe nói, rau ngổ (rau dùng để ăn sống hay nấu canh chua) có thể sử
dụng để chữa các chứng bệnh lở ngứa ngoài da rất tốt. Nếu đúng, đề nghị
"Thuốc vườn nhà" hướng dẫn cho cách dùng cụ thể. Ngoài ra, rau ngổ còn có những tác dụng chữa bệnh gì khác?
Nguyễn Thị Mai Hương, Vũ Thư, Thái Bình
Đáp:
Rau ngổ
Rau ngổ còn có tên là "rau ngổ thơm", "rau ngổ trâu", "cúc nước", "ngổ
đất", "ngổ hương", ... Tên khoa học là Enhydra fluctuans Lour., thuộc họ
Cúc Asteraceae (Compositae).
Ngổ là loài cỏ (thảo) sống lâu
năm, mọc ở chỗ bùn hay ngập nước, thân hình trụ nhẵn, trong rỗng, phân
cành nhiều, có mắt. Lá mọc quanh mắt 2-3 cái một, không cuống, trên mặt
có điểm tuyến, phía dưới ôm vào thân, mép có răng cưa, dài 5cm, rộng
6-10mm. Cụm hoa hình đầu, không cuống, màu trắng, lục nhạt hay hồng
nhạt, với 4 lá bắc hình trái xoan. Những hoa ở ngoài là hoa cái, hình
thìa lìa, có tràng chia 3 thùy; những hoa ở trong lưỡng tính, hình ống
có tràng hoa xẻ 5 răng. Nhị 5, bao phấn có tai nhọn, ngắn. Bầu hình trụ
cong. Quả bế, không có mào lông.
Theo Đông y:
Rau ngổ có vị cay đắng, tính mát, không độc. Có tác dụng thông hoạt
trung tiện, tiểu tiện, mát máu, cầm máu. Dùng chữa cảm sốt, băng huyết,
thổ huyết; hạt dùng chữa bệnh gan mật và thần kinh. Lá chữa ăn uống
không tiêu, viêm tấy lở ngứa ngoài ra và giải độc rắn.
Để chữa lở ngứa ngoài da: Thường dùng cành lá cây ngổ tươi, rửa sạch, hong khô, giã nát đắp hoặc vắt lấy nước cốt bôi lên nhưng chỗ da bị bệnh.
Ngoài ra, còn có thể sử dụng rau ngổ để chữa trị một số bệnh thường gặp khác:
(1) Chữa bí trung tiện, bí tiểu tiện: Dùng rau ngổ tươi 30-50g, giã nát, cho thêm nước chín để nguội, khuấy đều, lọc lấy nước, bỏ bã, pha thêm chút đường uống.
(2) Cầm máu vết thương: Rau ngổ tươi giã nát, gói vào gạc rồi băng vào vết thương.
(3) Ăn uống không tiêu, đầy bụng: Rau ngổ 16g, nam mộc hương 16g, nước 750ml, sắc còn 250ml; chia 2 lần uống trong ngày.
(4) Chữa sỏi thận:
Dùng rau ngổ tươi 50-100g, giã nát, chế thêm nước dừa xiêm (1 quả),
khuấy đều, lọc lấy nước, bỏ bã; chia ra 2 lần uống trong ngày, liên tục
nhiều ngày.
Lương y HUYÊN THẢO