Hỏi:
Tôi nghe nói, dùng trái mướp đắng để giải nhiệt trong tháng hè rất tốt. Nhưng chưa biết rõ cách dùng cụ thể ra sao và có cần kiêng kỵ gì không? Rất mong "Thuốc vườn nhà" tư vấn cho biết.
Nông Văn Hạc, Chợ Đồn, Bắc Kạn
Đáp:
Mướp đắng
Theo Đông y: Mướp đắng có vị đắng, tính lạnh, không độc; vào 4 kinh Can, Tỳ, Tâm và Vị. Có tác dụng giải thử chỉ khát (giải nhiệt trong mùa hè, chống khát), thanh nhiệt giải độc, thanh can minh mục (mát gan, sáng mắt). Dùng chữa say nắng phát sốt, bệnh nhiệt phiền khát, kiết lỵ, mắt đau sưng đỏ, mụn độc sưng tấy.
Các nghiên cứu hiện đại cho thấy: Mướp đắng có tác dụng hạ đường huyết, tăng cường chức năng miễn dịch, chống virus và ngăn chặn ung thư.
Kiêng kỵ: Theo Đông y, mướp đắng có tính lạnh, chỉ nên dùng đối với các chứng nhiệt độc tích tụ trong cơ thể. Những người Tỳ Vị hư hàn (chức năng tiêu hóa suy yếu) không nên dùng nhiều; vì ăn vào dễ dẫn đến đau bụng, ỉa chảy, nôn mửa.
"Thuốc vườn nhà" xin giới thiệu một số cách sử dụng cụ thể:
(1) Chữa say nắng phát sốt: Dùng mướp đắng 60g, cuống lá sen 30g, đậu ván trắng 15g; sắc nước uống trong ngày. Trường hợp nhẹ chỉ cần dùng 15g mướp đắng đã bỏ lõi, phơi khô, sắc nước uống.
(2) Chữa đái tháo đường (tiểu đường):
- Cách 1: Dùng mướp đắng tươi 60-80g (hoặc 30-40g khô), thái nhỏ, hãm nước sôi; dùng uống thay nước trà trong ngày. Cũng có thể dùng mướp đắng phơi hoặc sấy khô, tán thành bột mịn; ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g, chiêu thuốc bằng đã đun sôi.
- Cách 2: Dùng mướp đắng 150g thái nhỏ, gạo tẻ 30-50g; cho gạo vào nồi, thêm nước vào đun sôi một lúc, sau đó cho mướp đắng vào nấu tiếp đến khi cháo chín; mỗi ngày ăn 2 lần, ăn lúc cháo còn ấm.
(3) Chữa tăng huyết áp: Dùng mướp đắng tươi 60-80g, rau cần 200g; sắc nước uống trong ngày, liên tục trong 7-10 ngày (1 liệu trình).
(4) Chữa đau răng do nắng nóng hoặc ăn nhiều các thứ cay nóng: Dùng mướp đắng 1 quả, đường kính trắng 60g; mướp đắng rửa sạch, bỏ lõi, giã nhuyễn, cho đường vào trộn đều; sau 2 tiếng vắt lấy nước cốt uống.
Lương y HUYÊN THẢO